4. Een osteopathische kijk op het hoefmechanisme bij paarden

De lamellen functioneren als een soort klittenband dat het hoefbeen op zijn plaats houdt. De witte lijn markeert de overgang tussen de hoefwand en de zool en vormt de zichtbare verbinding tussen de lamellen en de buitenste hoefwand.

De hoefwand zelf is de beschermende buitenlaag die bij iedere stap licht uitzet en weer samentrekt. De straal, een driehoekige structuur aan de onderkant van de hoef, absorbeert schokken en biedt grip. Om optimaal te functioneren, dient de straal contact te maken met de grond. Te diep bekappen kan ervoor zorgen dat dit contact verloren gaat.

Daarnaast spelen de hoefballen, de zachte, ronde structuren aan de achterkant van de hoef, een belangrijke rol in schokdemping, stabiliteit en doorbloeding. Bij belasting van de hoef moeten de hoefballen voldoende kunnen bewegen om een gezond hoefmechanisme te ondersteunen.

Wat is het hoefmechanisme?

Het hoefmechanisme is essentieel voor de gezondheid en het comfort van het paard. Het fungeert als een natuurlijk schokabsorptiesysteem en draagt bij aan de doorbloeding van de hoef en het onderbeen. Aangezien paarden geen spieren in hun onderbenen hebben om het bloed rond te pompen, neemt het hoefmechanisme deze functie over.

Hoe werkt dit in de praktijk?

• Schokabsorptie: Bij elke stap wordt de hoef ingedrukt, vooral bij de hoefballen en de straal. Dit stimuleert de doorbloeding van de hoef en het onderbeen. 
• Elasticiteit van de hoef: Door de natuurlijke elasticiteit zet de hoef bij belasting iets uit en veert weer terug. Dit pompt het bloed terug naar het lichaam en bevordert de circulatie.
• Veerwerking van de straal en hoefballen: De straal en hoefballen werken samen om schokken op te vangen en druk op te wekken, waardoor bloed terugstroomt naar de rest van het lichaam.
• Diepe buigpees en rotatie: De diepe buigpees oefent een kracht uit op het hoefbeen, waardoor een lichte voorwaartse rotatie ontstaat die de beweging van de hoef ondersteunt.

Deze dynamische beweging is cruciaal voor een gezonde hoef. Door het natuurlijke schokdempende effect wordt de impact op gewrichten en pezen verminderd. Tegelijkertijd helpt een goede bloedcirculatie om problemen zoals brokkelhoeven te voorkomen. De haarvaten in de hoef nemen afvalstoffen op en geven voedingsstoffen af aan het omliggende weefsel, wat essentieel is voor een gezonde hoef en een gezond lichaam.

Factoren die het hoefmechanisme beïnvloeden

Verschillende factoren kunnen de effectiviteit van het hoefmechanisme versterken of juist belemmeren:

• Regelmatige en gevarieerde beweging stimuleert de doorbloeding en bevordert een gezonde hoefstructuur.
• Bodemgesteldheid speelt een belangrijke rol; afwisseling tussen harde en zachte ondergronden is gunstig.
• Hoefonderhoud zoals regelmatig en correct bekappen en goede verzorging voorkomt problemen.
• Hoefijzers kunnen het hoefmechanisme beperken door de natuurlijke uitzetting en samentrekking van de hoefwand te belemmeren.
• Blokkades in de wervelkolom kunnen leiden tot compensaties in het lichaam, wat de hoefgezondheid negatief kan beïnvloeden.

De osteopathische visie op het hoefmechanisme

Vanuit osteopathisch perspectief is de hoef niet slechts het ‘eindpunt’ van het been, maar een weerspiegeling van de algehele balans in het lichaam. Problemen in de hoef kunnen hun oorsprong vinden in andere lichaamsdelen, zoals de wervelkolom, schouders of het bekken. Omgekeerd kunnen blokkades in deze gebieden ook de functie van de hoef beïnvloeden. Zo kan een blokkade in de schoft zorgen voor een verstoorde doorbloeding naar het voorbeen. Dit heeft een slechte invloed op de hoefgezondheid en hoefweerstand. Denk bij bijvoorbeeld hoefkatrolontsteking, hoefzweren en hoefbevangenheid dus ook altijd aan een blokkade.

Als paardeneigenaar kun je de gezondheid van het hoefmechanisme ondersteunen door regelmatige osteopathische behandelingen.  Dit is zowel preventief als tijdens een revalidatieproces van belang, bijvoorbeeld bij hoefbevangenheid of het corrigeren van een verkeerde hoefstand. Bij bestaande klachten is het aan te raden een multidisciplinaire aanpak te hanteren, waarbij osteopathie wordt gecombineerd met de expertise van een hoefsmid of natuurlijke bekapper, (holistisch) dierenarts en andere specialisten.

Door een holistische benadering te hanteren, kan de gezondheid en het welzijn van het paard aanzienlijk verbeterd worden.